Page 31 - Πρακτικά εκδήλωσης με θέμα: "Ο ελληνικός και οικουμενικός λόγος του Καβάφη"

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΑΒΑΦΗ – 3/8/2013

Είναι αξιοσημείωτο πως οι παρωδίες των Καβαφικών
ποιημάτων εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και

του μετέπειτα εμφυλίου, που σημαίνει ότι για ν’ αναπτυχθούν χρειάζονται
μάλλον πιο ήρεμες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες.

Η τομή μεταξύ προπολεμικής και μεταπολεμικής εποχής,

γίνεται γύρω στο 1960 σε μια εποχή δηλαδή που έχουν σχεδόν εκλείψει οι
ανώμαλες πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα και κυρίως έχει γίνει περισσότερο

προσιτή η ποίηση του Καβάφη, ιδίως μετά τις τρεις διαδοχικές εκδόσεις των
ποιημάτων του, που πραγματοποιεί ο Ίκαρος το ’48, το ’52 και το ’58.

Ως λογοτεχνικό είδος, η παρωδία ανιχνεύεται από τα πολύ

παλιά χρόνια, την ελληνική αρχαιότητα και διατρέχει αμείωτη μέχρι τις μέρες
μας όλα αυτά τα χρόνια. Πάντως κατά το συνήθη ορισμό της, τουλάχιστον

στον ποιητικό λόγο και με αυτό τον ορισμό που χρησιμοποιώ εδώ, παρωδία
είναι η κωμική απομίμηση ενός ποιήματος, του οποίου τα γενικά ή τα ειδικά

χαρακτηριστικά, ο τίτλος, φράσεις, τυχόν ιδιαίτερο λεξιλόγιο, ύφος κτλ.,
διακωμωδούν και προσαρμόζονται σε σύγχρονα πρόσωπα, καταστάσεις ή

γεγονότα.

Επομένως τα βασικά γνωρίσματα της γνήσιας παρωδίας είναι
δύο: Πρώτον, προϋποθέτει ένα πρωτότυπο ποίημα με το οποίο συνδιαλέγεται

και στο οποίο ευθέως παραπέμπει. Και όσο πιο γνωστό είναι το πρωτότυπο
αυτό ποίημα, τόσο πιο επιτυχής και δραστική αποβαίνει η παρωδία του. Το

δεύτερο γνώρισμα είναι το σκωπτικό πνεύμα το οποίο πρέπει να υπαγορεύει
και να δικαιολογεί την ύπαρξη της παρωδίας.

Αν αυτό το σκωπτικό πνεύμα απουσιάζει, δε μπορούμε να

κάνουμε λόγο για παρωδία, αλλά για μια απλή μίμηση, για γραφή δηλαδή
ενός νέου ποιήματος «A la maniere de» και τέτοια ποιήματα έχουν γραφεί και

θα εξακολουθούν να γράφονται πάρα πολλά κατά τον τρόπο του Καβάφη.

Ο παροικιακός Ελληνισμός της Αιγύπτου και συγκεκριμένα της
Αλεξάνδρειας τον οποίο βίωσε και μέσα στον οποίο δημιούργησε ο Καβάφης,

διανύει όπως ξέρουμε τη μεγάλη περίοδο της ακμής του κατά την εικοσαετία
1910-1930. Διάστημα που συμπίπτει με την ώριμη ποιητική φάση του

Αλεξανδρινού.

30