Page 19 - Πρακτικά εκδήλωσης με θέμα: "Ο ελληνικός και οικουμενικός λόγος του Καβάφη"

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΑΒΑΦΗ – 3/8/2013

που έγραφε επί μια εικοσαετία προς τη βαθιά και ουσιαστική ποίηση που τον
κατέστησε μέγεθος διεθνούς εμβελείας.

Ίσως αυτή η εντυπωσιακή διαφορά ανάμεσα στα δυο

ημισφαίρια της ζωής του, αυτή η ωρίμανση, να οφείλεται αφ’ ενός στη διαρκή
άσκηση αφού έγραφε είτε στα Ελληνικά είτε στ’ Αγγλικά από τα 14 του, αλλά

και στο γεγονός ότι ο Καβάφης είναι ένας poeta doctus, ένας ποιητής λόγιος
με ευρεία και μακρόχρονη καλλιέργεια, που την αξιοποίησε ποιητικά με ευφυΐα

και ευρηματικότητα, επαληθεύοντας την Αριστοτελική θεωρία, ότι η ποίηση
ευφυούς εστίν ή μανικού. Δηλαδή ότι η ποίηση βασίζεται περισσότερο στην

ευφυΐα παρά στη θεία μανία της έμπνευσης, κάτι που σχεδόν επαναλαμβάνει
ακόμα και σήμερα ο Wallace Stevens όταν λέει ότι “poetry Is a scholars’ art”,

είναι δηλαδή μια τέχνη λογίων.

Και μόνο ο σοφός, γνωμικός, αποφθεγματικός λόγος της
Καβαφικής ποίησης και μόνο ο φόρτος της φιλολογικής, ακόμη περισσότερο,

της ιστορικής σκευής, αρκούν για να επιβεβαιώσουν το λόγιο χαρακτήρα της.
Ο Καβάφης συνομίλησε με την ιστορία, ως ίσος προς ίσον. Τη

χρησιμοποίησε, την ανέδειξε, τη φώτισε, αλλά ταυτόχρονα την ανέτρεψε, τη
φαλκίδευσε, τη ναρκοθέτησε, μ’ έναν τρόπο απόλυτα πρωτότυπο και

μοντέρνο.

Συζητάμε ακόμα και σήμερα με έκπληξη και θαυμασμό για το
πόσο μοντέρνο ή μεταμοντέρνο είναι το εύρημα της μίξης πραγματικών και

επινοημένων στοιχείων στη σύγχρονή μας λογοτεχνία. Για τα δυσδιάκριτα
όρια ανάμεσα στην ιστορική αλήθεια υπαρκτών προσώπων ή γεγονότων και

στην παρεμβολή άλλων, φανταστικών, που μπορεί να φαίνονται εξίσου
αληθινά ή και πιο αληθινά από τ' αληθινά.

Καταστάσεις και μορφές που είναι «μισοπραγματικές και

μισογυρνάμενες μέσα στο μυαλό», σύμφωνα με το στίχο του και μέσα στη
φαντασία των δημιουργών τους. Μα, αυτό ακριβώς, αποτελεί μια συνήθη, μια

συνηθέστατη Καβαφική πρακτική. Σε τουλάχιστον 25 ποιήματά του, δίπλα σε
πρόσωπα γνωστά της ιστορίας, πρόσωπα υπαρκτά, δίπλα στο Μανουήλ

Κομνηνό, στον Καισαρίωνα, στον Οροφέρνη, στο Δαρείο, μπορεί κανείς να
εντοπίσει ονόματα που δεν αντιστοιχούν σε πρόσωπα ιστορικά και που παρ’

όλα αυτά συμφύρονται χωρίς να το υποπτευόμαστε καν, τόσο πειστικά και

18