Page 20 - Πρακτικά εκδήλωσης με θέμα: "Ο ελληνικός και οικουμενικός λόγος του Καβάφη"
P. 20
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΚΑΒΑΦΗ – 3/8/2013
τόσο αληθοφανώς, με πρόσωπα πραγματικά σε τόπους πάντοτε
πραγματικούς, συμμετέχοντας ακόμα και σε ιστορικά γεγονότα πραγματικά.
Μερικά από αυτά τα τόσο γνωστά μας αλλά ανύπαρκτα στην
πραγματικότητα πρόσωπα, είναι ας πούμε ο Λεύκιος από το «Εν τω μηνί
αθύρ», ο ποιητής Φερνάζης, ο Πάρος και ο Ευρίων, ο εν μέρει εθνικός και εν
μέρει χριστιανίζων Μυρτίας, ο Ιταλιώτης νέος Κήμος Μενεδώρου, ο Ραφαήλ
και ο ποιητής Αμμόνης, ο ζωγράφος και ποιητής δρομεύς και δισκοβόλος
Ιάνθης Αντωνίου, ο Κλείτος, ο Λυσίας, ο Γρυπός, ο Ζαβίνας και ο Κακεργέτης
που λίγο πριν ακούσαμε, οι οποίοι βλάπτουν και οι τρεις τη Συρία το ίδιο, από
το «Ας φρόντιζαν», ο Ταμίδης, ο Ιασής, ο νέος ποιητής Ευμένης στο γνωστό
ποίημα «Το πρώτο σκαλί», αλλά επίσης ο Αιμιλιανός Μονάη, ο μελαγχολικός
Ιάσων Κλεάνδρου, ο Ίμενος, ο Τέμεθος, ο Κίμων Λεάρχου και ο Μύρης,
κεντρικοί ήρωες αυτοί οι τελευταίοι όλοι σε ποιήματα που φέρουν ως τίτλο τα
ονόματά τους.
Έχω την αίσθηση ότι ο Καβάφης είναι περισσότερο ιστορικός
ποιητής στα ερωτικά του ποιήματα και περισσότερο ερωτικός στα ιστορικά και
διδακτικά του. Η μυρωδιά των πέντε αρωματισμένων Σιδωνίων νέων φτάνει
στα ρουθούνια πολύ εντονότερη από την ευωδιά που αποπνέει εκείνο το
δέρμα σαν καμωμένο από γιασεμί ή τ’ αρωματισμένα μαύρα μαλλιά που είχε
ο υψηλός και τέλεια ωραίος έφηβος.
Και αντίστροφα. Παρ’ όλη την ψυχραιμία και την απόσταση που
φαίνεται να τηρεί από τα τεκταινόμενα γύρω του, ο ποιητής γίνεται ιδιαίτερα
αποκαλυπτικός του κοινωνικού περιβάλλοντος στο αισθησιακό του
αναχάραγμα. Το ερωτικό του αίσθημα γκρεμίζει απρόσμενα τα τείχη της
έκνομης πλήρωσης αυτού του αισθήματος και διαχέεται σε ολόκληρο το γύρω
χώρο. Έτσι, η πολιτεία, δηλαδή η τρέχουσα ιστορία, απαθανατίζεται
ατημέλητη, δήθεν τυχαία και απρογραμμάτιστα, αλλά γι’ αυτό ακόμα πιο
αληθινή, έστω σα φόντο κάποιου ηδονικού και ιδανικού εφήβου.
Όμως, ο φιλύποπτος αναγνώστης κοιτάζει ελάχιστα το πρώτο
πλάνο της φωτογραφίας με το μεγεθυντικό φακό της φαντασίας προσέχει
περισσότερο το βάθος, ψάχνει εκεί και ανασυνθέτει τις συνθήκες. Το ίδιο το
γλωσσικό υλικό της Καβαφικής ποίησης, νομίζω ότι προδίδει το ιδεολογικό
της υπόστρωμα.
19